<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt">聚*****酮<***N lang=EN-US>(PVP)***N>是一種水溶性聚合物,具有優(yōu)良的溶解性、生物降解性、生理相容性、低毒性、高分子表面活性劑性質(zhì)以及與其他化合物良好的復(fù)配能力和對鹽、酸及熱的高穩(wěn)定性,目前廣泛用于醫(yī)藥、日用化學(xué)品、食品加工等領(lǐng)域,隨著<***N lang=EN-US>PVP***N>合成方法的改進(jìn)和價(jià)格的下降,將得到更廣泛的應(yīng)用。水溶性聚合物與染料發(fā)生作用會(huì)改變?nèi)玖系娜旧阅芗袄w維的性能,可提高染料的溶解、分散能力和勻染性,因此,有必要進(jìn)一步研究其對各類染料染色性能的影響,對開發(fā)染色助劑,控制染色過程,具有實(shí)用價(jià)值。本文主要從聚*****酮對直接染料上染速率和與染料間的相互作用等方面分析對直接染料染色的影響,對活性染料、酸性染料等陰離子染料的染色也有借鑒意義。<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>1***N>實(shí)驗(yàn)材料與方法<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>1.1***N>實(shí)驗(yàn)材料<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> 漂白純棉布,直接<***N class=GramE>耐曬藍(lán)***N><***N lang=EN-US>B2RL(***N>市售<***N lang=EN-US>)***N>,<***N lang=EN-US>PVP K-30(***N>進(jìn)口分裝<***N lang=EN-US>)***N>,<***N class=GramE>平平加***N><***N lang=EN-US>O(***N>市售<***N lang=EN-US>)***N>,<***N lang=EN-US>NaCl(***N>分析純<***N lang=EN-US>)***N>等。<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt" lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> 直接<***N class=GramE>耐曬藍(lán)***N><***N lang=EN-US>B2RL(C.I.***N>直接<***N lang=EN-US>71)
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt" lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>1.2***N>實(shí)驗(yàn)儀器<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>723PC***N>型可見分光光度計(jì)<***N lang=EN-US>(***N>上海欣茂儀器公司<***N lang=EN-US>)***N>,<***N lang=EN-US>722***N>型分光光度計(jì),恒溫振蕩小樣染色機(jī)等。<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>1.3***N>實(shí)驗(yàn)方法<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> 以<***N lang=EN-US>1***N>:<***N lang=EN-US>30***N>的浴比,直接<***N class=GramE>耐曬藍(lán)***N><***N lang=EN-US>B2RL 1%(o.W.f)***N>配制染液,按規(guī)定用量加入<***N lang=EN-US>PVP***N>等助劑后,升溫至規(guī)定溫度進(jìn)行染色。用殘液比色法分別測定<***N lang=EN-US>5***N>、<***N lang=EN-US>10***N>、<***N lang=EN-US>20***N>、<***N lang=EN-US>40***N>、<***N lang=EN-US>60min***N>時(shí)染色殘液經(jīng)適當(dāng)倍數(shù)稀釋后的吸光度,按下式計(jì)算上染百分率:<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt" lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> 式中:<***N lang=EN-US>A***N>。為起始染液的吸光度,<***N lang=EN-US>A1***N>為不同時(shí)間染液的吸光度,根據(jù)不同時(shí)間的上染百分率作圖得上染速率曲線。<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> 配制含不同濃度<***N lang=EN-US>PVP***N>及其他助劑的染料溶液,染料濃度為
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>2***N>結(jié)果與討論<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>2.1 PVP***N>用量對上染速率的影響<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> 圖<***N lang=EN-US>1***N>為不同的<***N lang=EN-US>PVP***N>用量下的上染速率曲線。從圖<***N lang=EN-US>1***N>看出,在<***N lang=EN-US>60min***N>的時(shí)間段內(nèi),加<***N lang=EN-US>PVP***N>后的上染率均比同時(shí)點(diǎn)不加<***N lang=EN-US>PVP***N>明顯降低,<***N class=GramE>緩染作用***N>明顯,<***N class=GramE>且相同***N>用量下的作用程度比非離子表面活性劑<***N class=GramE>平平加***N><***N lang=EN-US>O***N>大得多<***N lang=EN-US>(***N>見圖<***N lang=EN-US>2)***N>。這是由于<***N lang=EN-US>PVP***N>分子中內(nèi)酰胺結(jié)構(gòu)與染料分子中的羥基和氨基形成氫鍵結(jié)合,同時(shí),染料分子中的<***N lang=EN-US>4***N>個(gè)<***N class=GramE>萘***N>環(huán)和偶氮基構(gòu)成的疏水部分可與<***N lang=EN-US>PVP***N>分子中的疏水區(qū)域形成疏水結(jié)合,染料分子結(jié)合到<***N lang=EN-US>PVP***N>的疏水性小囊中或<***N lang=EN-US>PVP***N>分子鏈的凹槽中,因而減少了水中能<***N class=GramE>自由上***N>染的染料離子數(shù)量。由于<***N lang=EN-US>PVP***N>分子中緊密排列大量內(nèi)酰胺環(huán),且當(dāng)濃度增大時(shí)將從<***N class=GramE>松散線岡構(gòu)象***N>變?yōu)閺?fù)雜的纏結(jié)狀態(tài),所以隨濃度增大,上染率急劇下降,用量過大將嚴(yán)重影響**上染率,一般用量應(yīng)在<***N lang=EN-US>0.05***N>~<***N lang=EN-US>0
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt" lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt" lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> 經(jīng)測定含不同濃度<***N lang=EN-US>PVP***N>的染液吸收光譜<***N lang=EN-US>(***N>見圖<***N lang=EN-US>3)***N>,表明隨著<***N lang=EN-US>PVP***N>濃度的增加,染料的**吸收波長發(fā)生紅移<***N lang=EN-US>(***N>見圖<***N lang=EN-US>4)***N>,而**吸收波長處的吸光度卻逐漸下降<***N lang=EN-US>(***N>見圖<***N lang=EN-US>5)***N>,這表明<***N lang=EN-US>PVP***N>與染料發(fā)生了相互作用而形成締合物,從而減慢上染速度。<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt" lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> 圖<***N lang=EN-US>3 PVP***N>用量對染料吸收光譜的影響<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>PVP***N>用*:<***N lang=EN-US>1—
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt" lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> 圖<***N lang=EN-US>4 PVP***N>用量對染料**吸收波長的影響<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt" lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> 圖<***N lang=EN-US>5 PVP***N>用量對染料**吸光度的影響<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>2.2***N>不同溫度下<***N lang=EN-US>PVP***N>對上染速率的影響<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> 圖<***N lang=EN-US>6***N>為<***N lang=EN-US>PVP***N>用量為
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt" lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt" lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>2.3***N>中性電解質(zhì)與<***N lang=EN-US>PVP***N>對上染速率的影響<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> 圖<***N lang=EN-US>8***N>為在<***N lang=EN-US>PVP***N>用量為
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt" lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt" lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> 通過染液吸收光譜<***N lang=EN-US>(***N>圖<***N lang=EN-US>10)***N>可以看出,染液中加入
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt" lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> 圖<***N lang=EN-US>10 PVP***N>、<***N lang=EN-US>NaCl***N>對染料吸收光譜的影響<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>1***N><***N class=GramE>一***N>空白;<***N lang=EN-US>2--NaCl
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>3***N>結(jié)論<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>(1)PVP(***N>聚*****酮<***N lang=EN-US>)***N>可明顯降低直接染料的上染速率,<***N class=GramE>起緩染和***N>勻染作用。在達(dá)到相同效果的情況下,用量大大低于非離子表面活性劑<***N class=GramE>平平加***N><***N lang=EN-US>O***N>,適宜用量為<***N lang=EN-US>0.05***N>~<***N lang=EN-US>0
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>(2)PVP***N>使直接染料的吸收光譜曲線向較長波長方向移動(dòng),且吸光度下降,表明兩者之問發(fā)生締合作用,染料聚集度下降。<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>(3)***N>由于<***N lang=EN-US>PVP***N>與直接染料間存在較強(qiáng)的氫鍵締合和疏水結(jié)合作用,上<***N class=GramE>染率受溫度***N>的影響較大,較低溫度下的<***N class=GramE>緩染作用***N>更明顯。<***N lang=EN-US>
<***N style="LINE-HEIGHT: 180%; COLOR: black; FONT-SIZE: 10.5pt"> <***N lang=EN-US>(4)PVP***N>存在下,中性電解質(zhì)仍具有較強(qiáng)的促染作用,但<***N lang=EN-US>PVP***N>可通過與染料的締合,適當(dāng)減緩上染速率,并減少織物表面染料聚集,提高勻染性<***N lang=EN-US>